نویسنده: احسان الله مهمند
الگو یک نمونه عملی و مشهود یک فکر و عمل در ابعاد گوناگون است که برای رسیدن به کمال از سوی دیگران پیروی می شود. زندگی انسان مشتمل بر قواعد، رفتار و کردار است که انسانها مخصوصا در سن نوجوانی و جوانی مایل هستند که اینها را بیاموزند و بهترین شیوه های آنرا سرمشق قرار دهند. الگوی عملی در تعلیم و تربیت جایگاه اساسی دارد و زمانیکه یک الگوی خوب و موثر وجود داشته باشد انسان به انحراف نمی رود و شخص طرزفکر و دیدگاه های الگو را تعقیب می کند و سیرت آنرا در زندگی عملی می نماید و مانند الگوی خود در مسیر درست و موفقیت آمیز گام برمی دارد.
باید گفت که ساختن خود، اصلاح دیگران، فراخوانی، چگونه زیستن، تعامل با مردم و اجتماع و چگونه برخورد کردن در برابر کوه پایه های مشکلات و دشواری ها منوط و مربوط به وجود نمونه و الگوست تا خود را بدان گونه آماده و آراسته نماییم. اطفال زمانیکه به سن بلوغ می رسند وارد یک مرحله مهم که دوره جوانی است می شوند که اگر در این مرحله به ایشان توجه صورت نگیرد به بحران هویت که یک معضله پیچیده است مبتلا می شوند و جوانان در این سن تمایل بیشتر به پذیرش الگو های زیادی می داشته باشند که اگر الگوی خوب پیدا کردند مسیر زندگی آنها درست و اگر الگوی خوب پیدا نکردند در مسیر زندگی به مشکلات زیادی مواجه می شوند.
از آنجایی که دین مبین اسلام آخرین و کاملترین ادیان به شمار میرود همیشه حتی در موضوعات جزئی توجه خاص به پیروان خود داشته و همچنان در مسله معرفی الگوی خوب هم توجه خاصی را مبذول داشته است چنانچه الله متعال جل جلا له، رسول الله صلی الله علیه و سلم را منحیث الگوی حسنه برای ما معرفی کرده است و می فرماید که: ولکم فی رسول الله اسوه حسنه. یعنی وجود رسول الله صلی الله علیه و سلم برای شما بهترین نمونه است. رفتار رسول الله صلی الله علیه و سلم با خانواده اش به بهترین اخلاق، تنظیم و رهبری نظام سیاسی اسلام به بهترین وجه، اسلوب و شیوه دعوت شان، ارتباطات شان در سطح بین المللی، تنظیم امورات اجتماعی و اقتصادی و در تمام رفتار و گفتار شان الگوست برای جوانان.
به زندگی رسول الله صلی الله علیه و سلم مخصوصا اگر به دوره جوانی شان برگردیم و کتب سیرت را مطالعه کنیم در می یابیم که رسول الله صلی الله علیه و سلم در سن جوانی دارای صفای ذهن، قلب هوشیار، عزم متین، باور قوی، اخلاص و تمام موارد اخلاق فاضله را دارا بوده، در تمام امورات عدالتخواه و صلح جو بودند و در هنگام جوانی به امین و صادق مشهور بودند که میتوان به چند نمونه بارز از الگو بودن شان برای جوانان در سن جوانی اشاره کرد:
اولین موضوع ماجرای است که سالها قبل از بعثت شان درست زمانی که به عنوان جوان صادق و امین و الگوی فضیلت در میان جوانان مکه درخشیده بودند- رخ داد، و آن، واقعه مشهور گذاشتن حجرالاسود با تدبیر عالی بود که توانست چنین اختلاف ویرانگری را که نزدیک بود جوی خون ها روان شود را مهار و حل ساخته و به عنوان قهرمان صلح و اصلاح و صاحب تدبیر و فکر بلند بدرخشند، ما منحیث جوان در این واقعه نمونه صلح جویی و تدبیر عالی رسول الله صلی الله علیه و سلم و امانتداری و صداقت شانرا مشاهده و باید در زندگی عملی نماییم.
دومین موضوع که در سن جوانی رسول الله صلی الله علیه و سلم اتفاق افتیده و برای جوانان الگو و قابل تامل است تلاش رسول الله صلی الله علیه و سلم برای دفاع از مظلومین، ایستادگی در برابر ظالم و تامین عدالت در دوره جوانی و قبل از بعثت شان است. دقیقا زمانیکه در عنفوان جوانی قرار داشتند در پیمان مشهور حلف الفضول اشتراک کردند که با چند تن از جوانان دیگر مال غصب شده یکتن از افراد را که عاص بن وایل آنرا غصب کرده بود را گرفته و به صاحب اش سپردند و این برای جوانان درس شهامت، شجاعت، عالت، ایستادگی در برابر ظالم و دفاع از حق مظلومین را نشان میدهد.
سومین و مهمترین موضوع که در سیرت نبی اکرم صلی الله علیه و سلم جلب توجه می کند و نمونه عالی برای جوانان عزیز است عدم اشتراک رسول الله صلی الله علیه و سلم در منکرات مانند موسیقی، بت پرستی، شراب نوشی، قمار و خیلی منکرات زشت دیگر دوره جاهلیت بود حتی یکی دوبار خواستند در محفل عروسی که از دور صدای موسیقی می آمد اشتراک کنند اما الله مهربان جل جلا له وی را دور نگهداشت که تفاصیل تمام واقعات متذکره در کتب سیره ذکر است که نمیتوان تمام آنرا نقل کرد و ما هم مشت نمونه خروار گفته به چند نمونه از الگو بودن رسول الله صلی الله علیه و سلم در جوانی ایشان اشاره کردیم وگرنه سیرت النبی صلی الله علیه و سلم از چنین واقعات مملو می باشد.
بنابراین باید گفت که این لطف الله متعال جل جلا له است که ما مسلمان و پیرو رسول الله صلی الله علیه و سلم هستیم و پیامبری داریم که سراسر زندگی ایشان صلی الله علیه و سلم برای پیروان و حتی غیر پیروانش الگو و نمونه عالی است که می باید جوانان عزیز و پیروان راستین دین مبین اسلام از الگوهای جعلی و بد پرهیز نموده و با افتخار کامل با مطالعه قرآن کریم، سیرت، احادیث و سایر مراجع اسلامی از اسوه حسنه معرفی شده توسط ذات اقدس الهی پیروی نموده تا سعادت دارین نصیب شان شود.
وماعلینا الا البلاغ