نوشته:داکتر احمد خیبر “موحد”
مطالعه روان انسانها، تجزیه و تحیل آن امروزه از اهمیت بالای برای درمان مریضان برخوردار است. و به این اساس در جهان امروز روانپزیشکی جایگاه خاص و بزرگی را به خود اختصاص داده است. در تقسیم بندی بیماران به بیماران بدنی و بیماران روانی درمیابیم که گروه دوم تعداد زیاد بیماران را در سراسرجهان شامل می شود و این دلیل باعث شده که بسیاری از داکتران تخصص خود را در بیماری های روانی و عصبی اخذ نمایند و شرکت های دارویی هرساله ادویه های جدید و ترکیبات مختلف را برای تداوی این طبقه مریضان وارد بازار تجارت میکند واین ادویه ها از جمله پر فروش ترین ادویه هاست که بر اساس آمار های جهانی در کشور های اروپا و امریکا و جوامع صنعتی در ردیف ادویه های پرمصرف قرار گرفته است .
یعنی مریضان بعد از اینکه به اضطراب، ترس،ناامیدی، وسواس و… به اثر نا آرامی های درونی مصاب میشوند به ادویه های آرام بخش، مسکن، خواب آور، ادویه های ایجاد کننده خوشی مؤقتی و غیره پناه میبرند، غافل از اینکه این دواها موقتا مؤثر بوده در حالیکه عوارض جانبی زیادی را در پی دارد.
خواننده عزیز حال می پردازیم به اینکه چقدر میتوانیم از نا هنجاری های روان که باعث بیماری های بدنی می شود جلوگیری کنیم .
آیا بدون ادویه میتوانیم از سلامت روحی وروانی برخوردار باشیم ؟
آیا در دین مبین اسلام توصیه های دراین باب وجود دارد؟
جواب مثبت است یعنی بلی!
اگر به نسخه های شفا بخش قرآن و احادیث گهر بار طبیب بشریت محمد بن عبدالله صل الله علیه وسلم رجوع کنیم در میابیم که اساس جلوگیری از بیماری های روانی و تداوی بیماری های روانی را ارشاد فرموده اند چنانچه در قرآن الله سبحان تعالی می فرمایید:
“يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْكُم مَّوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَشِفَاءٌ لِّمَا فِي الصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِينَ”
یوسف 57
ترجمه: ای مردم بدرستی اندرزی از سوی پروردگارتان برایتان آمده که شفای بیماری های درونی و…. است و وسیله هدایت برای مومنین (سوره یوسف آیه 57)
موضوعات همچون اعتقاد به الله سبحان تعالی، بخشایش، عفو، صدقه دادن، دعا ونیایش، توکل به الله ،راضی بودن به قضا وقدر، تلاوت قرآن کری، صله رحم داشتن، ذکر و… بهترین راه جلوگیری از مصاب شدن به بیماری های روانی میباشند که اساس وقایه و تداوی بیماران عصبی را تشکیل میدهد.
که همه این موارد باعث تقرب به الله منان شده وعلم روانشناسی بیان میدارد هر قدرمیزان ارتباط و اطمینان به الله منان بیشتر باشد در نتیجه وسواس کمتر و میزان اعتماد به نفس بیشتر و هم برعکس!
تجربیات و تحقیقات علمی علما و دانشمندان مسلمان و غیر مسلمان در پوهنتون ها و دیگر موسسات ثابت کننده موضوعات فوق میباشد.
تجربه اطبا نیز حاکی از آن است که بدون تلقین و بر طرف کردن عوامل ایجاد کننده و تشدید کننده امراض عصبی هیچ داروی به تنهای باعث شفا یابی بیماران عصبی نمیشود.
توسعه های قرانی و ارشادات نبوی در جلوگیری از مبتلا شدن به امراض روحی روانی روش بس سازنده و خلاق را در پیش گرفته است ، بناء از میان تمام توصیه های الهی وخصلت ها و صفات نبوی به شکل گل از بوستان اخلاق نیکو به موضوع عفو وبخشش که الله سبحانه و تعالی آن را از جمله صفات مؤمنین یاد کرده است می پردازیم:
عفو و بخشش از یکطرف انسان را از نظرمعنوی از دیگران متمایز ساخته و شخص را بنابر مصداق حدیث شریف قوی ، نیرومند و پهلوان واقعی جلوه میدهد و از جانب دیگر از نظر جسمی شخص صحتمند وسالم بوده که سپریست در مقابل مصاب شدن به امراض روحی روانی، که این امر خود نشاط ، آرامش درونی و در کل رضایت از زنده گی را در پی دارد.
مطابق به تحقیقات صورت گرفته توسط دانشمندان امریکایی، کسانیکه قدرت عفو را دارند از نظر جسمی و روحی صحتمند تر هستند. داکتر فریدریک لوسکین که دوکتورای خود را در صحت روانشناسی در پوهنتون استانفورد گرفته، بالای دوصدو پنجاه سه نفر در سانفرانسیسکو مطالعه نموده، وی این اشخاص را برای شش جلسه یک و نیم ساعت خواست و عفو و بخشایش را برای شان توصیه کرد.
این اشخاص تکالیف کمتری را بعد از عفو نمودن کسانیکه به ایشان ضرر رسانده بودند متحمل گردیدند. آنها نه از نظر عاطفی بلکه از نظر جسمی نیز بهتر بودند، مثلا اعراض فشار های روحی مثل درد های کمر، بی خوابی، سردردی و درد معده نزد شان بسیار کمتر از سابق شده بود.
در کتاب “عفو برای بهبود” فریدریک لوسکن عفو را منحیث بهترین نسخه برای صحت و شادمانی توصیف میکند. در این شرح میدهد که عفو چگونه تاثیرات مثبت بالای امید، صبر و اعتماد به نفس دارد و در ادامه مینویسد که “قهر تاثیرات مشهودی بالای جسم یک شخص دارد. قهر دوامدار بالای ناظم حرارت یا thermostat داخلی اثر سو میکند . وقتی کسی با یک درجه خفیف خفگی یا قهر دوامدار عادت کند فرق بین درست و نادرست را نمیتواند چون در این حالت سطح ادرنالین وی همیشه بلند تر بوده و وی به آن عادت منماید. ادرینالین اضافی وجود را سوختانده و تفکر منطقی را مشکل میسازد، که این خود باعث خرابی بیشتر وضع میشود.”
بر علاوه داکتر لوسکن میگوید “بلند رفتن بعض انزایم ها در وقت قهر کلسترول و فشار خون را بلند میبرد.”
خُذِ الْعَفْوَ
ترجمه:عفو پیشه گیر(الاعراف )199
سبحان الله!
با اطاعت از دستورات کلام الهی و رفتار به سیرت نبوی این همه مزایای جسمی و روحی در پهلو اجر اخروی نصیب مان میشود.
در یک مطالعه دیگر روی یکهزار و پنجصد نفر معلوم شد که انحطاط روانی و امراض روحی در اشخاص متدین کمتر است ، این تحقیقات که توسط داکتر هربرت هنس به عمل آمده یاد آور می شود که “عفو جز فزیولوژی بدن است” یعنی بدن انسان طوری طرح ریزی شده که عفو بخشش جزء کارهای وظیفوی آان میباشد.
اگر عفو نکنی، آن مسئله ترا میخورد. بدون شک آن ذات که انسان را به صورت مغلق سیستم بندی کرده برای جلوگیری از تخریب آن در کتابچه رهنمای آن که همانا قران عظیم است توصیه های را ذکر کرده که به اساس ان باید رفتار نماید و فزیولوژی بدن را برهم نزد.
پس همیش این نکته را به یاد داشته باشیم ” خُذِ الْعَفْوَ “سوره الاعراف ایه 199
قهر برای قلب بسیار مضراست. این نظریه در یک مقاله نشر شده در جریده هاروارد ذکر شده و ایچیرو کواچی این موضوع را عملا نشان داد، مطالعات وی حاکی از این است که مردهای پیر بد خو نظر به همسالان خوش اخلاق شان سه مرتبه زیادتر مصاب امراض قلبی میشوند.
کواچی میگوید که “این سه چند شدن خطر امراض قلبی مستقیما ارتباط به قهر زیاد، حس انتقام جویی و خواهش جزا دادن وجنگ کردن دارد. “
اما الله سبحانه و تعالی در کتاب که شفا ورحمت برای عالمیان است میفرماید :
وَ جَزاءُ سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِثْلُها فَمَنْ عَفا وَ أَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَي اللَّهِ إِنَّهُ لا يُحِبُّ الظَّالِمينَ
ترجمه: و جزای بدی مانند ان بدی است و اما اگر کسی عفو کرده اصلاح نماید اجر وی را الله میدهد. (الشورای 40)
محققان معتقدند که آزاد شدن هورمون های از سبب فشارهای روحی، مصرف آکسیجن عضلات قلب، را بلند برده چسپند گی صفحات خون را که با عث لخته شدن خون در رگها میشود زیاد ساخته وبالاخره باعث حملات قلبی میشود.
برعلاوه سرطان، نبضان فشار خون را بلند برده و خطر حملات قلبی را زیاد تر میسازد. همچنان قهر وبیرحمی تولید پروتین های مربوط به التهاب را در خون بلند می برد. این پروتین ها جدار رگها را سخت ساخته، وقوع امراض قلبی وعایی را بیشتر میسازد.
نمام تحقیقات نشان میدهد که قهر صحت انسان را خراب میکند. در حالیکه عفو حتی اگر برای بعضی مشکل هم باشد، لذت بخش و نشانه اخلاق عالی بوده، آثار مضر قهر را از بین برده و شخص را صحتمند نگهمیدارد.
در حالیکه هدف اساسی عفو باید کسب رضایت الله (ج) باشد و این همه مفاد این حقیقت اخلاقی که از نظر علمی ثابت شده است، یک عطیه برای مسلمین بوده و یکی از هزاران مثالی است که دلالت برحکمت نهفته در قرآن میکند.