محصل کیست و رسالت او چیست؟

نوشته: نادر نایل، رکن نجم کابل

اگر به جهان امروز نظر بیفگنیم، و اگر به ترقی و تعالی که نصیب حال مردمان عصر کنونی شده متوجه شویم، می بینیم که در پشت آن نیروی مقتدر و توانایی بوده است که موجد این همه سعادت و نیک بختی بشر است. و یقیناً محرکی است که این موتور را به حرکت درآورده است. و یا اگر به تحولات و تطورات تاریخ ژرف اندیشی کنیم و دست آورد بشر در طول سه قرن معاصر در عرصه های اجتماعی و سیاسی را کاوشگری کنیم، متوجه می شویم که تغییرات نیز بدون یک جهشِ خِرَدمدارانه امکان پذیر نیست. پس این محرک کیست؟ و آن نیروی مقتدر به کدام نام مسمی است؟ مسلّماً به صراحت و وضاحت کامل می توان گفت که علمبرداران و سلسله جنبانان این همه ابتکارات و اکتشافات کسانی هستند که در پیش استادان واقعی مکتب رفاه زانوی تلمّذ زده اند. و از تلاش برای ارتقای ظرفیت های خود جهت بهبودی وضع جامعه بشری لحظه ی نیاسوده اند که ما امروز آن مردان بزرگ را به عنوان محصل و یا دانشجو می شناسیم. از این منظر فهمیده می شود که چرخاندن چرخ گیتی، سوق دادن ملت ها بسوی رشد و تکامل و استوار نگهداشتن قِوام و زیربنای یک جامعه، بستگی به فکر و اندیشه ی محصلان و دانشجویان دارد. بنابراین با توجه به مطلب که گفته شد محصل وظیفه ی بس خطیر و بزرگی را بدوش دارد. و یا به تعبیر دیگر، جامعه منتظر و چشم در راه اعمال و ایثارگری های محصلان است. از اینرو برای محصل لازم است تا اولاً خود را مجهز با علوم الهیاتی و متعارفه سازد و با دوبال از تعهد و تخصص وارد عمل شود و باورمند باشد که رسیدن به اهداف والا مربوط و منوط است بر درک درست از معارف اسلامی و از وقایع و چند و چون زمان. ثانیاً بعد از حصول و برآورده شدن این مأمول، نیاز است تا محصل با عزم متین و با یک اراده ی راسخ و هدفمند وارد عرصه های مختلف زندگی بشری شود و از اندوخته های علمی خود برای بهینه سازی خلق خدا استفاده کند. و ابعاد و پهلو های مختلف که فراروی عملکرد آن واقع می شود را بدرستی بشناسد؛ موانع بر سر راه را از میان بردارد؛ ابزار و وسایل مورد نیاز را باید بدقت بررسی نماید و از آنها بصورت نیکو و مستمر استفاده نماید. علاوه برآن، برای محصل لازم است تا برای رسیدن به چنین اهداف، از افکار و نظریات هم نوعان خود نیز سود برد. یعنی درک کند که وقتی انسان دغدغه ی اصلاح و بهروزی فرد، خانواده و جامعه را بر سر می پروراند و فکر تغییر مسلّم و نیکو را بر سر دارد، بدون تعاون و همدیگری و هماهنگی با دیگران این مأمول برآورده نمی شود. پس خلاصه اینکه تمام دست آورد بشر برآمده از جِدّ و جهد فرزندان تحصیل یافته و روشنفکر است. و اینان هستند که وارثان واقعی دبستان رفاه بوده اند. بناءً در هر برهه ی از تاریخ و در هر مقطع از مقاطع زمانی وظیفه دارند تا هم دانش کسب کنند و هم از این دانش برای بهبودی وضع بشر استفاده کنند و دراین راه مجاهدت به خرچ دهند و نیز بدانند که با کار اجتماعی و با هماهنگی با دیگران می شود به این اهداف رسید.